ပင္လယ္နက္ ေကာင္းကင္ယံမွ ဆီျဖန္းမဂၤလာပြဲ
၂၀၂၃ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔ နံနက္ ၇ နာရီ ၃ မိနစ္အခ်ိန္ (Central European Time – CET) တြင္ ပင္လယ္နက္ေပၚ ပ်ံသန္းေထာက္လွမ္းေနေသာ အေမရိကန္၏ MQ-9 Reaper UAV သည္ ၎အား ၾကားျဖတ္ဟန႔္တားသည့္ ႐ုရွား၏ Su-27 တိုက္ေလယာဥ္ ႏွစ္စီးအနက္ တစ္စီးႏွင့္ ထိခိုက္မိကာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ကင္းလြတ္ၿပီး ပင္လယ္နက္အတြင္းသို႔ ထိုးဆင္းေစခဲ့ရသည္။
ထိုျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ဘက္လုံးက ဗီဒီယိုဖိုင္မ်ား ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္ဘက္က ထုတ္ျပန္သည့္ ၄၂ စကၠန႔္ၾကာ ဗီဒီယိုဖိုင္အရ Su-27 တိုက္ ေလယာဥ္သည္ ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ေလာင္စာဆီမ်ားကို MQ-9 Reaper UAV ေပၚ စြန႔္ထုတ္ခဲ့ၿပီး ဒုတိယအႀကိမ္ စြန႔္ထုတ္ၿပီးခ်ိန္တြင္ MQ-9 Reaper UAV ၏ ပန္ကာ႐ြက္တစ္ခုမွာ တြန႔္လိမ္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသျဖင့္ Su-27 တိုက္ေလယာဥ္ျဖင့္ တိုက္မိသြားဖြယ္ရွိေၾကာင္း သုံးသပ္ရသည္။
အေမရိကန္ေလတပ္ ဥေရာပႏွင့္ အာဖရိက ဌာနခ်ဳပ္မ်ား (The United States Air Forces in Europe – Air Forces Africa – USAFE-AFARICA) ၏ ဌာနခ်ဳပ္မႉး ျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး James Hecker က ထိုျဖစ္စဥ္သည္ အႏၲရာယ္မကင္းသည့္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္မဆန္ေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု ေဝဖန္ထားသည္။
အေမရိကန္ ပူးတြဲစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားအဖြဲ႕ ဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး Mark A. Milley က အဖိုးတန္ေသာ နည္းပညာမ်ား ႐ုရွားတို႔ မရရွိသြားရန္ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။ ၎က အေမရိကန္တို႔သည္ ပ်က္က်သြားေသာ ဒ႐ုန္းအား လိုက္လံရွာေဖြလ်က္ရွိၿပီးေၾကာင္းႏွင့္ ပ်က္က်သြားသည့္ ေနရာ၏ ေရအနက္မွာ ေပ ၄၀၀၀ မွ ေပ ၅၀၀၀ အထိ (၁၂၀၀ မွ ၁၅၀၀ မီတာ) အထိရွိေၾကာင္း ဆိုသည္။
အေမရိကန္မရင္းတပ္ဖြဲ႔ ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး David Berger က ရည္႐ြယ္ခ်က္ရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ မရွိသည္ျဖစ္ေစ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ တင္းမာမႈမ်ား ပိုမိုျပင္းထန္က်ယ္ျပန႔္လာေစရန္ အႏၲရာယ္ရွိေၾကာင္း သုံးသပ္သည္။ သူ၏ အႀကီးမားဆုံး စိုးရိမ္ပူပန္မႈမွာ ထိုျဖစ္စဥ္မွ တစ္ဆင့္ ႏိုင္ငံတကာအေရးအခင္းတစ္ခု ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည့္ အေျခအေနဟုဆိုသည္။
႐ုရွားတို႔က ၎ MQ-9 Reaper UAV သည္ ၎၏ ပိုင္နက္နယ္ေျမအတြင္းသို ခ်ဥ္းကပ္လာသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း အေမရိကန္တို႔ကမူ ႏိုင္ငံတကာေရပိုင္နက္ေပၚတြင္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ အေမရိကန္တို႔က ထိုျဖစ္စဥ္တြင္ ႐ုရွားတိုက္ေလယာဥ္ႏွင့္ တိုက္မိေသာေၾကာင့္ ပ်က္က်ရသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ႐ုရွားတို႔က MQ-9 Reaper UAV သည္ ႐ုတ္တရက္ လ်င္ျမန္စြာခ်ိဳးေကြ႕မႈေၾကာင့္ နည္းပညာခ်ိဳ႕ယြင္းကာ ပ်က္က်သြားရသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ၎တို႔၏ တိုက္ေလယာဥ္မ်ားတြင္ တစ္စုံတရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းသြားျခင္း မရွိေၾကာင္းလည္း ထုတ္ျပန္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ႐ုရွားသံအမတ္ႀကီး Anatoly Antonov က ႐ုရွားအစိုးရအေနျဖင့္ ဤျဖစ္စဥ္အား ရန္စမႈတစ္ခုအျဖစ္ ရႈျမင္ေၾကာင္း ဝါရွင္တန္ရွိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားအား ေျပာၾကားပါသည္။
MQ-9 Reaper UAV အား General Atomics ၏ Aeronautical Systems က ထုတ္လုပ္သည္။ ၎အား ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ စတင္အသုံးျပဳလ်က္ရွိရာ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္အထိ အစီးေရ ၃၀၀ ေက်ာ္ ထုတ္လုပ္ထားၿပီး ျဖစ္သည္။ ေလယာဥ္အလ်ား ၃၆ ေပ ၁ လက္မ (၁၁ မီတာ)၊ ေတာင္ပံအလ်ား ၆၅ ေပ ၇ လက္မ (၂၀ မီတာ)၊ အျမင့္ ၁၂ ေပ ၆ လက္မ (၃.၈၁ မီတာ) ႏွင့္ ဝန္မပါ အေလးခ်ိန္ ၄၉၀၁ ေပါင္ (၂၂၂၃ ကီလိုဂရမ္) ရွိသည္။ အျမန္ဆုံး တစ္နာရီလွ်င္ မိုင္ ၃၀၀ (၄၂၈ ကီလိုမီတာ၊ ၂၆၀ ေနာ့တီကယ္မိုင္) ပ်ံသန္းႏိုင္ၿပီး သာမန္အားျဖင့္ ၁၉၄ မိုင္ (၃၁၃ ကီလိုမီတာ၊ ၁၆၉ ေနာ့တီကယ္မိုင္) ျဖင့္ ပ်ံသန္းႏိုင္သည္။ စစ္ဆင္ႏိုင္ေသာ အကြာအေဝးမွာ ၁၂၀၀ မိုင္ (၁၉၀၀ ကီလိုမီတာ၊ ၁၀၀၀ ေနာ့တီကယ္မိုင္) ျဖစ္သည္။ ဝန္အျပည့္ တပ္ဆင္လ်က္ ေလထဲတြင္ ၁၄ နာရီၾကာ ေနႏိုင္သည္။ အျမင့္ဆုံး ေပ ၅၀၀၀၀ (၁၅၄၂၀ မီတာ) အထိ တက္ႏိုင္ၿပီး စစ္ဆင္ေရအျမင့္မွာ ေပ ၂၅၀၀၀ (၇.၅ ကီလိုမီတာ) ျဖစ္သည္။ လက္နက္တပ္ဆင္ရန္ ေနရာ ၇ ခုပါဝင္ၿပီး AGM-114 Hellfire ေဝဟင္မွ ေျမျပင္ပစ္ဒုံးမ်ား၊ GBU-12 Paveway II ေလဆာလမ္းၫႊန္ဗုံးမ်ားႏွင့္ GBU-38 JDAM ဗုံးမ်ား တပ္ဆင္ပစ္ခတ္ႏိုင္သည္။ Avionics အေနျဖင့္ AN/DAS-1 MTS-B Multi-Spectral ပစ္မွတ္ရွာကိရိယာ၊ AN/APY-8 Lynx II ေရဒါႏွင့္ Raytheon SeaVue Marine Search Radar (Guardian မ်ိဳးကြဲမ်ား) တပ္ဆင္ထားသည္။
ထိုသို႔ အလားတူ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုမွာ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္လည္း တ႐ုတ္ပိုင္ ဟိုင္နန္ကြၽန္းအနီး ေထာက္လွမ္းပ်ံသန္းေနေသာ အေမရိကန္ေရတပ္ EP-3E Signals Intelligence ေလယာဥ္အား တ႐ုတ္ေရတပ္ J-8 II ၾကားျဖတ္တိုက္ခိုက္ေရးေလယာဥ္ ႏွစ္စီးက ၾကားျဖတ္ဟန႔္တားမႈ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ J-8 တိုက္ေလယာဥ္တစ္စီးက EP-3E အား ဝင္တိုက္ခဲ့သည့္အတြက္ ျပင္းထန္စြာ ထိခိုက္ပ်က္စီးၿပီး ဟိုင္နန္ကြၽန္းေပၚသို႔ အေရးေပၚဆင္းသက္ခဲ့ရသည္။ အေမရိကန္ ေလယာဥ္အဖြဲ႕သား ၂၄ ဦီးအား တ႐ုတ္တို႔က ေခတၱထိန္းသိမ္းထားၿပီး ျပန္လည္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ ေလယာဥ္မဆင္းသက္မီ ေလယာဥ္ေပၚရွိ ေထာက္လွမ္းေရးကိရိယာမ်ားကို ဖ်က္စီးႏိုင္သည့္အတြက္ တ႐ုတ္တို႔ ရရွိျခင္း မရွိဟု သိရသည္။ က်ဆုံးသြားသည့္ တ႐ုတ္ေရတပ္ J-8 တိုက္ေလယာဥ္မႉး ဗိုလ္မႉး ဝမ္းေဝအား ဒုတိယဗိုလ္မႉးႀကီးအဆင့္သို႔ တိုးျမႇင့္ေပးခဲ့ၿပီး ဗဟိုစစ္ေကာ္မရွင္က Guardian of Territorial Airspace and Waters ဘြဲ႕ထူး ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။
၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔က MQ-9 Reaper ႏွစ္စီးသည္ ဆီရီးယား ေကာင္းကင္ယံတြင္ တိုက္မိကာ ပ်က္က်သြားေၾကာင္း အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ္လည္း ေဒသခံမီဒီယာမ်ားက အနည္းဆုံး MQ-9 Reaper တစ္စီးသည္ ဆီရီးယားအစိုးရ ဆန႔္က်င္ေရးသူပုန္မ်ား သို႔မဟုတ္ တူရကီတပ္မေတာ္က ပစ္ခ်မႈေၾကာင့္ ပ်က္ၾကသြားရေၾကာင္း ေဖာ္ျပၾကပါသည္။ ကမာၻအႏွံ႔က စစ္ပြဲမ်ားတြင္ MQ-9 Reaper မ်ား ပစ္ခ်ခံရရာ ၎အားပစ္ခ်ေသာ လက္နက္မ်ားတြင္ SA-6 ၊ ယီမင္လုပ္ Fater-1 ဒုံး (Improved SA-6) ႏွင့္ Pantsir တို႔ ပါဝင္သည္။
ယခုအခါ ပင္လယ္နက္ ေကာင္းကင္ယံတြင္ ဆီျဖန္းမဂၤလာေပးျခင္းခံရေသာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၂ သန္းတန္ MQ-9 Reaper UAV ၏ အပ်က္အစီးအပိုင္းအစမ်ားအား ႏွစ္ဘက္လုံးက ရွာေဖြေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
Video Link
Russian aircraft intercepts US drone over Black Sea (1)
Russian aircraft intercepts US drone over Black Sea (2)
ေဒါက္တာႏိုင္ေဆြဦး
ေသနဂၤမဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးအဖြဲ႔
(၁၇/ ၃/ ၂၀၂၃)
