ကမၻာ့အစိုးရ၏ ေပၚလစီမ်ားႏွင့္ ကိုဗစ္အလြန္ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္း (SME) မ်ား ေရရွည္တည္ၿမဲမႈ
ကိုဗစ္-၁၉ ကမၻာ့ကပ္ေရာဂါသည္ တစ္ကမာၻလုံး၏စီးပြားေရးကို အလဲလဲအၿပိဳၿပိဳ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ အေသးစား အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ကပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားသည့္ ကာလအတြင္း ရွင္သန္ႏိုင္ေစရန္ နည္းလမ္း အသစ္မ်ား၊ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈအသစ္မ်ား ျဖစ္တည္လာေအာင္ တြန္းအားမ်ား ရွိေစခဲ့သည္။ (အေသးစား အလတ္စား စီးပြားေရးကို ဤေနရာမွစ၍ SME ဟူ၍ သုံးႏႈန္းသြားမည္။)
ဤသည္ကပင္ SME လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ဝန္ပိုေစၿပီး ေငြေၾကးပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ေငြေၾကးႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည့္ လည္ပတ္မႈမ်ားတြင္လည္း အထူးခက္ခဲေစခဲ့သည္။ ထို႔အတြက္ ပုံမွန္လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈ ယႏၲာရားအတိုင္း မလည္ပတ္ေတာ့ေခ်။
တစ္ကမၻာလုံး ကိုဗစ္-၁၉ ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ စီးပြားေရးထိခိုက္မည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကျဖစ္ခဲ့ရၿပီး မည္သို႔မည္ပုံ ေက်ာ္လႊားသင့္သည္ကို တိုင္ပင္အေျဖရွာခဲ့ရသည္။ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ျခင္း၊ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း တို႔သည္လည္း ထပ္ေဆာင္းဖိအား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ Supply Chain ကေမာက္ကမျဖစ္ျခင္း၊ ကုန္သြယ္မႈ ရပ္ဆိုင္းျခင္း၊ ေစ်းကြက္ လိုအပ္ခ်က္ ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ စီးပြားေရး အလြန္ေႏွးေကြးလာသည္။
ကိုဗစ္ကာလတြင္ လုပ္ငန္းတိုင္းအထိအခိုက္ရွိသည္မွာ မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း SME လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ပိုမိုမ်ားျပားေစခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံအမ်ားစုတြင္ SME လုပ္ငန္းမ်ားမွာ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးကို ႀကီးထြားေအာင္ ေမာင္းႏွင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ေစ်းကြက္အသစ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ၿပီး ျပည္တြင္းကုန္သြယ္မႈ လြတ္လပ္စြာလုပ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ တိုးတက္မႈကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။
ကမာၻ႔ကပ္ေရာဂါဆိုး ျဖစ္ပြားမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စီးပြားေရးႏွင့္ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္းမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမ်ားရွိ SME လုပ္ငန္းမ်ား၏ စီးပြားေရးအေပၚတြင္ တိုးတက္ေစမႈမ်ားကို ထိခိုက္ေစခဲ့သည္။ ကပ္ေဘးအႏၲရာယ္ေပၚသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ SME လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ပထမဆုံးထိခိုက္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ အေၾကာင္းမွာမူကား SME လုပ္ငန္းမ်ား၏ အင္အား၊ စြမ္းရည္ အစရွိသည္တို႔သည္ မူလကတည္းကပင္ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ သက္ဆိုင္ရာ နယ္နိမိတ္အတြင္းမွ တာဝန္ရွိ အာဏာပိုင္မ်ားကို လြန္ကဲစြာ မွီခိုထားမႈေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ လုပ္ငန္းပိုင္ရွင္၏ ေငြေၾကးအေပၚမွာ လြန္ကဲစြာ အမွီျပဳထားျခင္းတို႔ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။
ထို႔အျပင္ ကပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၏ ေနာက္ဆက္တြဲေၾကာင့္ ယခင္က ရွိခဲ့သည့္ အေႂကြးစနစ္သည္ ရပ္ဆိုင္းသြားၿပီး SME လုပ္ငန္းမ်ားသည္ လက္ကားေပးေသာ ကုမၸဏီမ်ားသို႔ ပစၥည္းဖိုးေငြမ်ား လက္ငင္း ေပးေဆာင္ရျခင္း၊ ဘဏ္မ်ားအေပၚသို႔ ယခင္အေႂကြးမ်ား အလ်င္အျမန္ ျပန္ဆပ္ရျခင္း၊ ကုန္ပစၥည္းရွားပါးျခင္း အစရွိသည္တို႔သည္ SME လုပ္ငန္းမ်ားကို ထပ္မံႏွိပ္စက္ခဲ့သည္။
စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေသာ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ကိုဗစ္-၁၉ ကပ္ေရာဂါ အလြန္ဆိုးရြားစြာ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း Lockdown မ်ား ခ်မွတ္ရျခင္းႏွင့္ အလုံးစုံ Lockdown ခ်မွတ္ကာ ကိုဗစ္ကူးစက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေလ်ာ့ခ်ေရးမ်ား လုပ္ေဆာင္ရသည့္အတြက္ စီးပြားေရးတြင္ ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ခဲ့သည္။
ဝင္ေငြနည္းပါးေသာ ျပည္သူတို႔သည္လည္း အလုပ္ရပ္နားရျခင္း၊ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ျခင္း၊ အလုပ္ျပဳတ္ျခင္း၊ အေျခခံစားေသာက္ကုန္ မဖူလုံျခင္း၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္ အဆမတန္ ျမင့္တက္လာျခင္းႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ထိခိုက္မႈမ်ား ရင္ဆိုင္ရျခင္းမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။
ေရရွည္တည္ၿမဲမႈ
ႏိုင္ငံစီးပြားေရးအေပၚ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ ထမ္းပိုးေပးထားသည့္ အေသးစားအလတ္စားလုပ္ငန္း (SME) မ်ား ေရရွည္ရပ္တည္ႏိုင္မႈသည္ ယိုင္နဲ႔ေနေသာ စီးပြားေရးအတြက္ လြန္စြာအေထာက္အကူ ျဖစ္ေစသည္။ SME လုပ္ငန္းမ်ား ေရရွည္တည္ၿမဲႏိုင္ေရးအတြက္ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရမ်ား၊ မူဝါဒခ်မွတ္သူမ်ားႏွင့္ SME လုပ္ငန္းမ်ား ၏ ကိုယ္စားလွယ္အသင္းအဖြဲ႔မ်ားက ဝိုင္းဝန္း နည္းလမ္းရွာေဖြေနၾကသည္။ ေသးငယ္ေသာ SME လုပ္ငန္းမ်ား အေနျဖင့္မူ လုပ္ငန္းဆက္လက္ ရပ္တည္လည္ပတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ၾကရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ယခုအခ်ိန္ထိ နည္းလမ္းရွာမေတြ႕ေသးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အလုပ္လက္မဲ့ တိုးပြားလာျခင္း၊ လူမူေရးစံႏႈန္းမ်ား မညီမွ်ျခင္း၊ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈ ျပတ္ေတာက္ျခင္း၊ ထုတ္လုပ္မႈ ရပ္ဆိုင္းျခင္း စသည္တို႔သည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို လြန္စြာထိခိုက္ေစသည္။
နည္းလမ္း
ပညာရွင္မ်ား၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားအရ အစိုးရမ်ားအေနျဖင့္ မဟာဗ်ဴဟာက်ေသာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ပံ့ပိုးေပးျခင္းသည္သာ လက္ေတြ႕က်မည္ဟု ေထာက္ျပၾကသည္။ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အရင္းအျမစ္မ်ား ဆိုသည္မွာ နည္းပညာအသစ္ ေပါင္းထည့္ေပးျခင္း၊ ထိေရာက္ေသာ ဘ႑ာေရးအစီအမံမ်ားျဖင့္ ေထာက္ပံ့ျခင္း ႏွင့္ အစိုးရ၏ မက္လုံးေပးျခင္းမ်ား စသည္တို႔သည္ ေရရွည္တည္တံ့ေစရန္ အေထာက္အပံ့ေကာင္းမ်ား ျဖစ္ပါမည္။
မ်ားစြာေသာ ပညာရွင္မ်ားက နည္းပညာအသစ္ ေပါင္းထည့္ေပးျခင္းသည္ ေရရွည္တည္ၿမဲမႈအတြက္ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္ေသာ ရလဒ္ရွိသည္ဟု တြက္ျပၾကသည္။ ထိုသို႔ နည္းပညာမ်ားရရွိမွသာ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ျပင္းထန္ေသာ ေစ်းကြက္တြင္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ား ရယူႏိုင္ေပလိမ့္မည္။
Technology
အာရွေဖာင္ေဒးရွင္း (The Asia Foundation) မွ ႀကီးမွဴးက်င္းပၿပီး Google မွ ေထာက္ပံ့ေသာ “Go Digital ASEAN” ဟူေသာ အစီအစဥ္သည္ ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ဇြန္လ (၂၂) ရက္ေန႔တြင္ စတင္ခဲ့သည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ “အာဆီယံ ၁၀ ႏိုင္ငံ” မွ လူဦးေရ (၂) သိန္းတိတိကို ပညာေပး လက္တြဲေခၚယူႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။ ကိုဗစ္ကာလတြင္ အေသးစားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ လက္မႈပညာသည္မ်ား၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းခဲ့ၿပီး ဝင္ေငြေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ျခင္း စသည္တို႔ ႀကဳံၾကရသည္။ Go Digital ASEAN အစီအစဥ္သည္ ၎တို႔ကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ဝင္ေငြတိုးပြားလာေစရန္ ကူညီသည္။ ဥပမာ – မေလးရွားႏိုင္ငံမွ လက္မႈပညာသည္ တစ္ေယာက္သည္ အထက္ပါ Go Digital ASEAN ၏ အြန္လိုင္းသင္ခန္းစာကို တစ္ခ်ိန္သင္ၾကားၿပီးေနာက္ပိုင္း အေျခခံဒစ္ဂ်စ္တယ္စြမ္းရည္မ်ား တတ္ေျမာက္၍ မိမိ၏ လက္မႈပစၥည္းမ်ားကို အီလက္ထေရာနစ္ ေရာင္းဝယ္ေရး (e-commerce) ဝက္ဆိုဒ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ေရာင္းခ်ရာ ယခင္ကထက္ ဝင္ေငြ (၈၀) ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးပြားခဲ့သည္။
Tax
ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲျပဳမႈသည္လည္း SME လုပ္ငန္းမ်ား၏ ရည္ရြယ္ရင္းလမ္းေၾကာင္းမွ ေခ်ာ္မထြက္ေစရန္ ပံ့ပိုးေပးသည္။ ပညာရွင္မ်ားကလည္း SME လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လက္ တည္တံ့ေစရန္ အစိုးရ ပါဝင္ပတ္သက္မႈ ျမႇင့္တင္ႏိုင္ေရး တိုက္တြန္းၾကသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အခြန္ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံအမ်ားစုသည္ ကိုဗစ္ကာလအတြင္း SME ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေစရန္ နည္းလမ္းေပါင္းစုံျဖင့္ အခြန္ေလ်ာ့ေပါ့ေပးၾကသည္။
ဥပမာဆိုရေသာ္ အာဂ်င္တီးနားႏိုင္ငံသည္ SME လုပ္ငန္းမ်ားမွ ကိုဗစ္ကာလ လိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ ငွားရမ္းေသာ ဝန္ထမ္းမ်ား၏ ဝင္ေငြအေပၚ အခြန္ေကာက္ခံျခင္းကို ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့သည္။ ေဟာင္ေကာင္သည္ ကန႔္သက္ခ်က္တစ္ခုထား၍ ၁၀၀% ႏႈန္း အခြန္ေလွ်ာ့ခ်ေပးသည္။ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံသည္ ထပ္တိုးအခြန္ (Value Added Tax- VAT) ကို ယာယီအားျဖင့္ (၁၂) ရာခိုင္ႏႈန္းမွ (၈) ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့သည္။ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတြင္ ေျမငွားရမ္းမႈမွ ရရွိေသာ ဝင္ေငြမ်ားကို အခြန္လုံးဝမေကာက္ခဲ့ေပ။
Debt Repayment
SME လုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ ေပးရန္ရွိေသာ အေႂကြးမ်ားကို ဘဏ္သို႔ ေပးဆပ္ရမည့္ တာဝန္ရွိေသာ္လည္း အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ဝယ္လိုအားနည္းျခင္း၊ ကုန္ထုတ္လုပ္သူ Supplier မွ ပစၥည္းမေရာင္းခ်ႏိုင္ျခင္း အစရွိသည့္ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ အခ်ိန္တစ္ခု ေရာက္သည့္အခါတြင္ ေက်လည္ေအာင္ မဆပ္ႏိုင္ၾကေတာ့ေပ။
ဩစေၾတးလ်ႏိုင္ငံတြင္ SME မ်ား ေခ်းေငြျပန္ဆပ္ျခင္းကို (၆) လ ဆိုင္းငံ့ေပးခဲ့သည္။ ဘရာဇီးႏိုင္ငံအတြင္းမွ အႀကီးဆုံးဘဏ္ (၅) ခုဆိုလွ်င္ ေႂကြးၿမီျပန္လည္ဆပ္ရမည့္ကာလကို ရက္ေပါင္း (၆၀) အထိ တိုးျမႇင့္ခြင့္ျပဳ ေပးခဲ့သည္။ အီဂ်စ္သည္လည္း SME လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အေႂကြးဝယ္ယူခြင့္ကဒ္ ေငြဆပ္ျခင္းကို (၆) လ တိုးျမႇင့္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
နိဂုံး
ကိုဗစ္ – ၁၉ ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ တစ္ကမာၻလုံး၏ စီးပြားေရးက႑တြင္ ထိခိုက္နစ္နာမႈႏွင့္ ဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားခဲ့သည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း နည္းစနစ္မွန္ကန္စြာျဖင့္ SME လုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္ရွင္သန္ေရး မူဝါဒမ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ပါက လြန္စြာအက်ိဳးမ်ားမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးရွိ အစိုးရမ်ား၏ ကိုဗစ္ကာလ စီးပြားေရး ျပန္လည္ဦးေမာ့လာေစေရး ကိုင္တြယ္ပုံမ်ားကို တင္ျပလိုက္ရပါသည္။
ေရးသားသူ
ေက်ာ္ထင္ခန႔္
MBA (University of Northampton, UK)
Ph.D. Candidate (Rushford Business School, Switzerland)
ကိုးကား။
- ASEAN Strategic Plan for SME Development 2016-2025:
- IGI Global: Publisher of Timely Knowledge
- Organization for Co-Operation and Development
- The Asia Foundation
